نگاه دیکتاتورگونه اردوغان عواقب خوبی برای ترکیه ندارد

رضا عابدی گناباد در گفت‌و‌گو با «راهبرد معاصر»، در رابطه با علت تشدید بحران‌های داخلی و بین‌المللی در ترکیه بیان داشت: ساختار اقتصادی ترکیه ساختار متزلزلی است که مبتنی بر سرمایه گذاری و تکنولوژی غرب است و اقتصادی درون زا و متکی به خود ندارد.

این تحلیلگر مسایل غرب آسیا افزود: اقتصاد ترکیه عمدتا مبتنی بر خدمات و پوشاک و فضای توریسم است که در سالهای اخیر این حوزه‌ها هم دچار آسیب جدی شده است.

این استاد دانشگاه گفت: بخش مهم منبع درآمد ترکیه توریست است به نحوی که در سال 2019 بین 40 الی 45 میلیون نفر توریست داشت و می‌توان گفت تقریبا 12 و نیم درصد تولید ناخالص داخلی ترکیه به بخش توریست وابسته است و در همین راستا گسترش خطوط هوایی و گسترش مسیرها و مقصدهایی را در حوزه توریست دنبال می‌کنند.

وی بیان کرد: بعد از بحران کرونا 60 الی 70 درصد میزان ورودی توریست ترکیه کاهش پیدا کرد و ضربات جدی به ساختارهای اقتصاد تولیدی ترکیه وارد شد و محدودیت‌هایی که در حوزه قرنطینه اتفاق افتاد و بسته شدن مرزها در دو سال اخیر به تولید ترکیه ضربه زد.

عابدی گناباد تصریح کرد: مشکلاتی که حکومت ترکیه در دوره ترامپ و بایدن با آمریکایی‌ها داشتند و درگیری‌هایی که با اروپا در حوزه شرق مدیترانه با فرانسه و یونان و دیگر کشورها داشت باعث شد که ترکیه تحت فشار قرار بگیرد و شرایط سخت‌تر شود که در کنار این عوامل سیاست‌های داخلی اردوغان هم تأثیرگزار بوده است.

وی بیان داشت: کشور ترکیه تا قبل از حوادث 2016 میلادی، الگوی اسلام لیبرال یا اسلام سکولار یا اسلام محافظه کار بود و ساختار ترکیه یک ساختار شبه دموکراتیک بود اما بعد از کودتای ناکام 2016 ، اردوغان به سمت یک نوع دیکتاتوری حرکت کرد.

این تحلیلگر مسایل ترکیه افزود: اردوغان سرکوب‌های گسترده‌ایی انجام داد؛ کردها را سرکوب کرد؛ مخالفین خود را به اتهام همکاری با جنبش گولن در دستور پیگیر قضایی قرار داد به نحوی که بسیاری از کار خود اخراج شدند.

وی گفت: نگاه دیکتاتورگونه اردوغان به ساختارهای اقتصادی ترکیه ضربه زد و تصمیمات اقتصادی که حکومت ترکیه به صورت دفعی و ناگهانی می‌گیرد باعث عدم ثبات در فضای اقتصادی این کشور شده است به عنوان نمونه در یک سال اخیر رئیس بانک مرکزی ترکیه در چند نوبت جابه جا شد و به دلیل سیاست‌های اختلالگرایانه اردوغان شاهد شرایط متزلزل اقتصادی ترکیه هستیم.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که آیا دخالت اروپا تأثیری بر بحران‌های داخلی و بین‌المللی ترکیه دارد یا خیر؟ پاسخ داد: ترکیه پل ورود مهاجران و جنگ زده‌ها از منطقه خاورمیانه به اروپا است و اروپا نگرانی‌هایی را در مبحث مهاجران ترکیه دارد و قطعا به نوعی به ترکیه فشار وارد می‌کند تا امتیازاتی را از این طریق بگیرد.

وی ادامه داد: قطعا اختلافاتی که بین ترکیه و  اتحادیه اروپا در بحث الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا مطرح است، بهانه‌ها و مسایلی که اتحادیه اروپا مطرح می‌کند از جمله موضوع کردها و قوانین قطعا تأثیرگذار است.

این تحلیلگر مسایل غرب آسیا گفت: اعضاء اتحادیه اروپا منافعی در ترکیه دارند و از ابزارهایی برای فشار بر دولت ترکیه جهت امتیازگیری استفاده می‌کنند و یکی از این ابزارها، بحث‌های حقوق بشری است.

وی افزود: اردوغان ادعا می‌کند که در مقابل اروپا و رژیم صهیونیستی می‌ایستد و یا در مقابل آمریکا می‌ایستد و سال 2018 هم تهدید کرده بود که کالاهای الکترونیکی آمریکا را تحریم می‌کند و غیره اما هیچ کدام از این حرفها و ادعاها را در عمل اجرایی نمی‌کند، چون می‌داند ساختار اقتصادی ترکیه، ساختار وابسته‌ایی به پول و سرمایه گذاری و تکنولوژی و توریست است که عمدتا از غرب وارد کشور ترکیه می‌شوند. وزیر خارجه سابق ترکیه هم ابراز نگرانی کرده بود که اگر تنش میان روابط ترکیه با اروپا تشدید شود به مصلحت ترکیه نیست.

عابدی گناباد تصریح کرد: در حال حاضر طرفین، مقداری تنش ها را کاهش دادند و به سمت نوعی مصالحه پیش رفتند و مقداری فضا آرام شده است چرا که حکومت ترکیه و اردوغان می‌دانند که اگر سطح تنش را مقداری بالا ببرند قطعا ترکیه آسیب خواهد دید مخصوصا که ارزش پول ترکیه در چند ماه اخیر به شدت افت پیدا کرده است.

وی در رابطه با عواقب کاهش ارزش پول ترکیه برای دولت اردوغان گفت: بعد از فروپاشی عثمانی در سال 1923 ، بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی یکی از ویژگی‌های تاریخ معاصر ترکیه بود به عبارتی دیگر از سال 1923 و شکل گیری جمهوری نوین و شکل‌گیری ترکیه معاصر، بی ثباتی اقتصادی بخشی از تاریخ این کشور مبدل شده است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: این بی‌ثباتی اقتصادی در دهه‌های 70 و 80 و 90 قرن بیستم به اوج خود رسید و خروجی آن را در درگیری‌های سیاسی بین جریان‌های چپ و راست و حتی داخل دانشگاه‌های کشور ترکیه می‌بینیم و نتیجه هم منجر به کودتاهای دهه 60 ، دهه 70  ، دهه 80 و حتی دهه 90 شد.

وی افزود: اردوغان آگاه است که امکان اینکه ترکیه مجدد به همان فضا رجعت کند وجود دارد مخصوصا فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و بحث‌های ماهواره و جامعه مدنی و گروههای اجتماعی که در ترکیه حضور دارند و فعال هستند این مهم را تشدید می‌کند.

عابدی گناباد گفت: قطعا اگر اقتصاد ترکیه متزلزل شود، جوانان و زنان و گروههای ناراضی و علوی‌ها و کردها که دسترسی به رسانه و ماهواره دارند اعتراض خواهند کرد و شرایط به نحوی نخواهد بود که اردغان و حکومت ترکیه بتوانند فضا را کنترل کنند.

وی یادآور شد: سیاست‌های اردوغان باعث ایجاد نارضایتی در جریانهای دانشجویی و جریان روشنفکری شده است و  همچنین نارضایتی که در علوی‌ها در بحث سوریه ایجاد کرده و سیاست مشت آهنی که در برابر کردهای ترکیه در پیش گرفته است عواقب خوبی برای حکومت ترکیه نخواهد داشت.